ที่มา: คณะทำงานบริษัท มาร์เก็ตเมทริกซ์ เอเชีย จำกัด
แนะนำ 5 อุตสาหกรรม SME ไทยมีศักยภาพส่งออก
แม้ออสเตรเลียจะได้รับผลกระทบหนักช่วงการระบาดของเชื้อไวรัส Covid-19 แต่ยังมีแนวโน้มทางเศรษฐกิจในทิศทางที่ดีและการลงทุนทางธุรกิจเพิ่มขึ้นร้อยละ 4.4 ซึ่งถือว่าเป็นจุดแข็งในการบริหารปัญหาทางเศรษฐกิจของออสเตรเลีย (ABS, 2022) ประกอบกับสินค้าไทยได้รับสิทธิพิเศษ TAFTA ทั้งด้านสินค้าและการลงทุนธุรกิจบริการได้ถึงร้อยละ 100 จึงเป็นโอกาสสำหรับการส่งออกสินค้าและทำธุรกิจในออสเตรเลีย เพราะได้ทั้งการสนับสนุนจากนโยบายภาครัฐ และโอกาสของตลาดที่ออสเตรเลียได้ทำข้อตกลงไว้ อย่างไรก็ตาม ยังมีความเสี่ยงทางด้านเศรษฐกิจโลกประสบกับภาวะชะลอตัว การเติบโตของค่าจ้างในระดับต่ำ และหนี้ครัวเรือนที่เพิ่มสูงขึ้น อีกทั้งภายหลังการผ่อนคลายมาตรการล็อคดาวน์ยังได้ส่งผลให้เกิดรูปแบบการใช้ชีวิตแบบปกติใหม่ (The New Normal) ของชาวออสเตรเลียในด้านต่าง ๆ อาทิ ความต้องการสมดุลในการทำงานและการใช้ชีวิต ความระมัดระวังในการใช้จ่ายที่ไม่จำเป็นหรือเลือกผลิตภัณฑ์ที่มีราคาถูกกว่า โดยผู้บริโภคชาวออสเตรเลียบางกลุ่มได้หันมาปรุงอาหารด้วยตนเอง การรับเลี้ยงสัตว์เป็นเพื่อนมากขึ้น รวมถึงสินค้าและบริการขยายตัวจากความต้องการทำกิจกรรมผ่อนคลายอารมณ์และจิตใจทั้งตัวบุคคลและต่อสัตว์เลี้ยง อีกทั้งผู้บริโภคชาวออสเตรเลียยังมีความตระหนักถึงความยั่งยืนของผลิตภัณฑ์ก่อนตัดสินใจซื้อ ดังนั้น เทรนด์หลักด้านการดูแลสุขภาพและความยั่งยืนจึงมีอิทธิพลมากที่สุดต่อผู้บริโภคชาวออสเตรเลีย
ตลาดเครื่องประดับแฟชั่นของออสเตรเลียยังคงเติบโตอย่างต่อเนื่องทั่วประเทศ ประกอบกับค่าครองชีพที่บีบตัว ผู้บริโภคชาวออสเตรเลียจึงมองหาเครื่องประดับคุณภาพราคาไม่สูงเกินไป รวมถึงความต้องการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและการใช้แรงงานที่ขาดจริยธรรมจากการทำเหมืองเพชร จึงถือเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการ SME ไทย ในการต่อยอดสินค้าเครื่องประดับแฟชั่น รวมถึงเครื่องประดับงานแฮนด์เมด และงานออกแบบเฉพาะบุคคล โดยมุ่งเน้นการออกแบบร่วมสมัย มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว หรือการออกแบบเป็นกลางไม่ระบุเพศ (Genderless) ไม่ว่าจะเป็นเครื่องประดับ สร้อยคอ ต่างหู แหวน ที่ผลิตจากสแตนเลสหรือทองเหลือง ดีไซน์แบบ Minimal หรืองานแฮนด์เมดจากวัสดุรีไซเคิล จะเข้าถึงกลุ่มผู้บริโภค Millennials และ Generation Z (อายุ 15 – 34 ปี) อีกกลุ่มที่น่าสนใจคือ เครื่องประดับที่ผลิตจากเงินและทองคำรีไซเคิลหรือมาจากแหล่งผลิตที่รับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม พลอยสังเคราะห์ เพชรสังเคราะห์ ดีไซน์เรียบหรูมีระดับแต่ยังมีความทันสมัย mix and match ได้ง่าย อายุการใช้งานยืนยาว จะช่วยดึงดูดกลุ่ม Gen X และกลุ่ม Millennials ที่มีอายุมากขึ้น (อายุ 35 – 54 ปี) ในขณะที่กลุ่มคู่รัก LGBTQ+ และคู่แต่งงาน นิยมสั่งทำแหวนหมั้นและแหวนแต่งงาน จะเน้นการสั่งทำสินค้าตามความต้องการของลูกค้าเป็นหลัก การใช้เพชรสังเคราะห์ก็ตอบสนองต่อกลุ่มคนดังกล่าวได้ดี
ทั้งนี้ ผู้ประกอบการสามารถขอยื่นมาตรฐาน ISO และมาตรฐาน ASTM International เพื่อให้สินค้าได้รับรองมาตรฐานตามหลักสากล ในขณะที่การนำเข้าสินค้าของออสเตรเลียไม่มีการออกกฎ / ระเบียบสำหรับการนำเข้าสินค้าประเภทอัญมณี / เครื่องประดับ ยกเว้นสินค้าที่สามารถติดเชื้อได้ (เช่น Rheumatic bracelets) และการนำเข้าสินค้าที่ทำจากส่วนต่าง ๆ ของพืชและสัตว์ (เช่น กระดูก เขา งา หรือฟัน เป็นต้น) โดยสินค้าเหล่านี้จะต้องผ่านการตรวจสอบจาก AQIS ก่อนอนุญาตนำเข้า
ตลาดอาหารสัตว์เลี้ยงของประเทศออสเตรเลียมีแนวโน้มเติบโตขึ้นอย่างต่อเนื่องตามความต้องการเป็นเจ้าของสัตว์เลี้ยงของชาวออสเตรเลีย ส่วนใหญ่นิยมเลี้ยงสุนัขและแมว โดยมีการคาดการณ์ว่าสุนัขพันธุ์เล็ก (น้ำหนักไม่เกิน 20 ปอนด์หรือ 9 กิโลกรัม) และสุนัขขนาดกลาง (น้ำหนัก 20 ถึง 50 ปอนด์ หรือ 9 ถึง 23 กิโลกรัม) จะได้รับความนิยมนำมาเป็นสัตว์เลี้ยงเพิ่มขึ้นมากที่สุดในอนาคต (Euromonitor International, 2022) กลุ่มอาหารสำหรับสุนัขและแมวจึงถือเป็นตลาดอาหารสัตว์เลี้ยงที่สำคัญที่สุด โดยสินค้าอาหารสัตว์เลี้ยงสำหรับสุนัขที่น่าสนใจคืออาหารสุนัขระดับพรีเมี่ยมทั้งแบบแห้งและเปียก หรือการนำเสนอรูปแบบอาหารเหมือนอาหารของคน อาทิ ซุปกระดูก สตูว์ ในขณะที่อาหารแมวพรีเมี่ยมแบบเปียกเป็นที่ต้องการในตลาดมากที่สุด เพราะมีเนื้อสัมผัสที่ดีกว่าอาหารเม็ด และเนื่องจากกลุ่มผู้เลี้ยงแมวมักให้ขนมแมวบ่อยครั้งเพื่อเรียกร้องความสนใจจากแมว การพัฒนาสินค้าประเภท Treat & Mixers เพิ่มคุณค่าทางอาหารแคลอรี่ต่ำ โปรไบโอติก ปลอดธัญพืช ไม่มีสารก่อภูมิแพ้ เนื้อสัมผัสหลากหลาย และช่วยคุมน้ำหนักของสัตว์เลี้ยงยังตอบสนองต่อความต้องการผู้เลี้ยงแมวรวมไปถึงสุนัขได้ดี
กลุ่มผู้บริโภคที่มีบทบาทสำคัญในตลาดอาหารสัตว์เลี้ยงราคาพรีเมี่ยมคือ กลุ่มคน Millennials และกลุ่ม Generation Z มีพฤติกรรมการเลี้ยงสัตว์เหมือนลูก (Pet Parents) หรือเป็นส่วนหนึ่งของสมาชิกในครอบครัว เนื่องจากเป็นกลุ่มที่ติดตามเทรนด์โลก ใส่ใจสิ่งแวดล้อม และถูกกระตุ้นพฤติกรรมการเลี้ยงสัตว์จากการใช้งานสื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งนอกจากความต้องอาหารพรีเมี่ยมเพื่อสัตว์เลี้ยงแสนรักแล้ว ส่วนหนึ่งยังนิยมประกอบอาหารให้สัตว์เลี้ยงด้วยตนเอง หรือการเลือกสินค้าจากแบรนด์ที่ช่วยคำนวณโภชนาการอย่างเหมาะสมสำหรับสัตว์เลี้ยงแต่ละตัว นำมาซึ่งรูปแบบอาหารสัตว์เลี้ยงที่ตอบโจทย์ความต้องการใหม่ ๆ หรือการเปิดรับอาหารสัตว์เลี้ยงจากต่างประเทศ เช่น อาหารสัตว์แช่แข็ง (BARF) อาหารวีแกน อาหารมังสวิรัติ อาหารจากพืชและแมลง เป็นต้น
ทั้งนี้ การแข่งขันในตลาดอาหารสัตว์เลี้ยงสามารถรับผลิตแบบ OEM / ODM หรือการส่งออกสินค้าภายใต้แบรนด์ ผู้ประกอบการ SME ควรพัฒนาสินค้าให้มีมาตรฐานส่งออกและการแสดงรายละเอียดสินค้าบนบรรจุภัณฑ์อย่างชัดเจนควบคู่ไปกับการผลิตสินค้าที่ยั่งยืน เช่น เครื่องหมาย มอก. หนังสือรับรองสุขอนามัย (Health Certificate) ฉลากคาร์บอนฟุตพริ้นท์ เป็นต้น
ประเทศออสเตรเลียมีพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ ครอบคลุมพื้นที่ชายหาด แม่น้ำ ภูเขา ทะเลทราย ป่าไม้ ที่เอื้อต่อการทำกิจกรรมกลางแจ้งมากมาย อัตราการออกกำลังกายกลางแจ้งจึงมีสูงกว่าในหลาย ๆ ประเทศ รวมถึงภาวะโรคอ้วนในชาวออสเตรเลียมีแนวโน้มสูงขึ้นส่งผลให้รัฐบาลรณรงค์สร้างความตระหนักถึงประโยชน์ของการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ประกอบกับหลังการระบาดของเชื้อไวรัส Covid-19 ชาวออสเตรเลียหันมาใส่ใจเรื่องสุขภาพ ซึ่งกระตุ้นให้เกิดความสนใจในกิจกรรมกีฬาและฟิตเนสเพิ่มมากขึ้น จากการรายงานของ Statista (2022) ร้อยละ 60.4 เสื้อผ้าและอุปกรณ์กีฬาสำหรับผู้ชายครองส่วนแบ่งทางการตลาดเป็นส่วนใหญ่ แต่ในขณะเดียวกันเสื้อผ้ากีฬาสำหรับผู้หญิงถือเป็นกลุ่มสินค้าศักยภาพใหม่ เนื่องจากผู้หญิงมีส่วนร่วมในกิจกรรมกลางแจ้งและกีฬาเพิ่มมากขึ้นและมีแนวโน้มเติบโตได้ดีในอนาคต
กีฬาทางน้ำเป็นหนึ่งในกีฬาที่ได้รับความนิยมในออสเตรเลีย ในปี 2023 ชุดว่ายน้ำเป็นหมวดหมู่ย่อยของเสื้อผ้าและอุปกรณ์กีฬาที่มีส่วนแบ่งตลาดมากที่สุด (Statista, 2023) ซึ่งแม้ว่าออสเตรเลียจะมีแบรนด์ชุดว่ายน้ำระดับโลก แต่ยังพึ่งพาการนำเข้ามากขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องในตลาดชุดว่ายน้ำ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นการนำเข้าจากจีน โดยกลุ่มผู้บริโภคภายในประเทศที่มีกำลังซื้อสูงคือ อายุระหว่าง 35-54 ปี จะเน้นการซื้อสินค้าพรีเมี่ยม คุณภาพสูงคงทน และไม่นิยมซื้อสินค้าบ่อยครั้ง ในขณะที่กลุ่มผู้บริโภคที่เป็นโอกาสในการทำการตลาดออนไลน์ ได้แก่ กลุ่มอายุระหว่าง 15-34 ปี นิยมเลือกซื้อสินค้าใหม่ ๆ จากเว็บไซต์ต่างประเทศ แม้ว่าจะมีกำลังซื้อน้อยกว่ากลุ่มแรก แต่มักจะถูกกระตุ้นให้บริโภคสินค้าใหม่ ๆ บ่อยครั้ง ตามกระแสแฟชั่นหรือสื่อสังคมออนไลน์ เช่น ชุดว่ายน้ำแฟชั่น ผ้าคลุมชายหาด เสื้อยืด กางเกงยีนส์ขาสั้น เสื้อคลุม รองเท้า กระเป๋า เป็นต้น
ทั้งนี้ เพื่อเพิ่มมาตรฐานการส่งออก ผู้ประกอบการสามารถขอใบอนุญาตแสดงเครื่องหมายมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (ทั่วไป) และติดฉลากภาษาอังกฤษบนสินค้าเสื้อผ้าตามกฎหมาย Consumer Protection ของออสเตรเลียได้แก่ วิธีดูแลรักษา ทำความสะอาด ค่าใช้จ่ายในการดูแล วิธียืดอายุการใช้งาน และข้อควรหลีกเลี่ยง ให้เรียบร้อยก่อนส่งออกมายังประเทศออสเตรเลีย
ออสเตรเลียมีแหล่งที่จับสัตว์น้ำใหญ่ที่สุดเป็นอันดับ 3 ของโลก แต่มีปริมาณการผลิตไม่เพียงพอต่อความต้องการบริโภคในประเทศ ซึ่งปัจจัยที่ผลักดันให้ตลาดปลาแปรรูปออสเตรเลียเติบโต ยังเป็นผลมาจากการนำเสนอเมนูจากปลาหลากหลายเมนูเพื่อดึงดูดลูกค้าของร้านกาแฟและร้านอาหารต่าง ๆ ได้แก่ อาหารปรุงสำเร็จ อาหารแบบหยิบทานได้ ทั้งอบหรือทอด ช่วยกระตุ้นความต้องการอาหารของชาวออสเตรเลียได้เป็นอย่างดี รวมถึงพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ตอบโจทย์ด้านความสะดวกรวดเร็ว ประหยัด หรือการประกอบอาหารเองที่บ้าน เพื่อควบคุมค่าใช้จ่ายในการดำรงชีวิต มีส่วนทำให้กระตุ้นการเติบโตของตลาดปลาแช่แข็งและปลาแปรรูป แต่ยังมีข้อจำกัดจากพฤติกรรมการบริโภคโดยทั่วไปของชาวออสเตรเลียส่วนใหญ่นิยมบริโภคอาหารทะเลที่ผลิตได้ภายในประเทศมากกว่าแม้ว่าจะต้องจ่ายแพงขึ้นก็ตาม
อย่างไรก็ดี ออสเตรเลียมีการนำเข้าสินค้าปลาแปรรูปจากไทยมากที่สุด (OEC, 2021) โดยผลิตภัณฑ์ปลาแปรรูปที่นำเข้าจากไทยส่วนใหญ่เป็นสินค้าที่ผลิตจากปลาทูน่า อีกทั้งการยกเลิกภาษีนำเข้าปลากระป๋องและปลาแปรรูปภายใต้ข้อตกลง FTA กับประเทศออสเตรเลีย ยังเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการ SME ไทย ในการนำเสนอผลิตภัณฑ์คุณภาพดีเพื่อส่งออกสินค้าไปยังคู่ค้าทางธุรกิจ เช่น ร้านอาหาร ร้านกาแฟ ผู้ผลิตอาหาร เป็นต้น หรืออาจเลือกผลิตสินค้าสำหรับตลาดเฉพาะกลุ่ม (Niche Market) เช่น กลุ่มทานปลาเพื่อสุขภาพ (อาหารคีโต อาหารคลีน) กลุ่มเพสคาทาเรียน (Pescatarian) หรือมังสวิรัติปลา รวมถึงการนำเสนออาหารจากปลารสชาติและบรรจุภัณฑ์แบบไทยเพื่อดึงดูดกลุ่มลูกค้าคนไทย ชาวเอเชีย และกลุ่มที่คุ้นชินกับอาหารไทย เป็นต้น
ทั้งนี้ ตามมาตรการการนำเข้าสินค้าอาหารทะเลของออสเตรเลีย ผู้ประกอบการส่งออกจะต้องเตรียมเอกสารรับรองแหล่งกำเนิดสินค้า เพื่อให้ผู้นำเข้าใช้ในการยื่นเจ้าหน้าที่ตรวจ ณ ด่านนำเข้า (AQIS) และค่าใช้จ่ายในการตรวจทั้งหมดจะขึ้นอยู่กับการตกลงระหว่างผู้ส่งออกและผู้นำเข้า ซึ่งหากสินค้าไม่ผ่านการตรวจจะมีผลต่อการนำเข้าสินค้าในครั้งต่อไป
อุตสาหกรรมสปาเพื่อสุขภาพและความงามกำลังขยายตัวในออสเตรเลีย เนื่องจากการให้ความสำคัญกับการนวดเพื่อบำบัดสุขภาพกายและใจ ผ่อนคลายความเครียดจากการทำงาน และดูแลรูปลักษณ์ภายนอกเพิ่มขึ้นในหมู่ประชากรวัยทำงาน รวมไปถึงความต้องการที่เพิ่มขึ้นจากนักท่องเที่ยวทั้งในและต่างประเทศ ส่งผลให้ความต้องการต้องการบริการนวดและบริการด้านสุขภาพมากขึ้น โดยธุรกิจแบบเดย์สปา (Day Spas) ครองส่วนแบ่งทางการตลาดมากกว่ากึ่งหนึ่ง ส่วนใหญ่กระจุกตัวอยู่ในเมืองใหญ่ที่มีประชากรหนาแน่น อาทิ ซิดนีย์ และเมลเบิร์น รองลงมาคือ สปาที่มีกิจกรรมเพื่อสุขภาพครบวงจร (Destination Spa) ผู้ใช้บริการสปาในออสเตรเลียส่วนใหญ่เป็นเพศหญิงมากกว่าเพศชาย มีช่วงอายุระหว่าง 24-45 ปี ในขณะที่นักท่องเที่ยวที่ใช้บริการสปามักอยู่ในวัยหนุ่มสาวที่มีรายได้สูง โดยพฤติกรรมของผู้บริโภครุ่นใหม่ยังหันมาเลือกใช้บริการสปาที่ใช้ผลิตภัณฑ์ธรรมชาติที่ปลอดภัยและปราศจากสารเคมีเจือปน
ดังนั้น การนวดอายุรเวท และการนวดแผนไทย จึงอาจเป็นผู้นำตลาดในอนาคตอันใกล้นี้ อีกทั้งประเทศไทยยังมีชื่อเสียงสั่งสมในด้านการนวดแผนโบราณ โดยเฉพาะการนวดอายุรเวทและการนวดแผนไทยทั้งในออสเตรเลียและหมู่นักท่องเที่ยวมาอย่างยาวนาน ธุรกิจสปาไทยจึงยังคงเป็นโอกาสสำหรับผู้ประกอบการไทยที่ต้องการจัดตั้งธุรกิจในออสเตรเลีย นอกจากจะเน้นจุดขายด้านเอกลักษณ์ไทยแล้ว ธุรกิจสปาที่จัดตั้งในแหล่งท่องเที่ยว หากมีการจัดให้มีกิจกรรมเพิ่มเติมนอกจากการสปาที่สอดคล้องกับพฤติกรรมการชอบทำกิจกรรมกลางแจ้งของชาวออสเตรเลีย เช่น กิจกรรมออกกำลังกาย กิจกรรมกีฬา จะเป็นจุดขายอีกจุดหนึ่งที่ลูกค้าให้ความสำคัญในการเลือกที่จะใช้บริการสปาต่าง ๆ
ทั้งนี้ การจัดตั้งธุรกิจสปาและสถานบริการความงามในออสเตรเลียจะต้องจดทะเบียนจัดตั้งสถานบริการ โดยผู้ประกอบการจะต้องศึกษาระเบียบการลงทุนและการเปิดกิจการของแต่ละรัฐ และผู้ให้บริการนวดนั้นจะต้องแสดงใบประกาศนียบัตรวิชาชีพ หรือมีประสบการณ์การทำงานได้ตามมาตรฐานของ Australian Qualifications Framework (AQF)